Wednesday, April 13, 2011

Сургуулийн танилцуулга

Гурван Эрдэнэ дээд Сургуульд 9 хүний бүрэлдэхүүнтэй удирдах зөвлөл, 11 гишүүнтэй эрдмийн зөвлөл тус тус ажиллаж байна. Мөн хэл бичгийн ухааны тэнхим, нийгмийн ухааны тэнхим, оюутны зөвлөл, санхүү-үйлчилгээний алба, сургалтын алба, номын сан гэсэн нэгж бүрэлдэхүүнтэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулдаг.

Сургуулийн оюутны зөвлөл тогтмол ажиллаж байгаагийн дээр уран зохиолын авьяас сонирхолтой оюутнуудыг нэгтгэсэн уран зохиолын дугуйлан, эрдэм шинжилгээний ажлын сонирхлоороо нэгдсэн оюутнуудын клубүүд байгуулагдан ажиллаж байна.

Эрхэм зорилго
Хүмүүнлэг, нээлттэй үйлчилгээ
Хэрэгцээнд түшиглэсэн сургалт
Бүтээлч, чадавхтай мэргэжилтэн
Багшийн уриа:
Хүний төлөө сэтгэл
Хөгжлийн төлөө зүтгэл
Оюутны уриа:
Эрдмийн жолоог “Гурван-Эрдэнэ”-ээс
Ирээдүйн жолоог эрдэм боловсролоос

“ Гурван – Эрдэнэ “ Багшийн Дээд Сургууль
 Байгуулагдсан он: 1993 он
Магадлан итгэмжлэгдсэн: 2003 он
Сургуулийн ерөнхий захирал:
Чойжилсүрэнгийн Жачин
/ доктор (Ph.D), профессор

Удирдах зөвлөлийн бүрэлдэхүүн
Удирдах зөвлөлийн дарга: С.Долзодмаа
Гишүүд:
Ч. Жачин- “Гурван-Эрдэнэ” БДС-ийн захирал
М. Ичинноров-“Гурван-Эрдэнэ” БДС-ийн НУТ-ийн эрхлэгч, ахлах багш
Д.Алтанцэцэг-“Гурвэн-Эрдэнэ” БДС-ийн бага ангийн заах арга зүйн багш
Б.Алтанцэцэг-23-р сургуулийн монгол хэл уран зохиолын багш
Д.Оюунбилэг-“Мон хаан ” компаний боловсон хүчин
Ц.Оюун- нийслэлийн засаг даргын газрын дэргэдэх боловсролын газрын боловсон хүчний асуудал эрхэлсэн дэд дүшмэл.
Н.Бямбасүрэн-“Гурван-Эрдэнэ” БДС-ийн монгол хэл уран зохиолын багшийн 3 –р ангийн оюутан.
Ж.Энхжаргал- “Гурван-Эрдэнэ” багшийн дээд сургуулийн монгол англи хэлний багшийн 2-р ангийн оюутан.


Эрдмийн зөвлөлийн бүрэлдэхүүн
Эрдмийн зөвлөлийн дарга: Ч.Жачин “Гурван-Эрдэнэ ” БДС-ийн захирал
Эрдмийн зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга: Г.Даваажаргал “Гурван-Эрдэнэ ” БДС-ийн хэл бичгийн ухааны тэнхимийн эрхлэгч
Гишүүд:
М.Базаррагчаа-МУИС-ийн багш
Ж.Саруулбуян – Улаанбаатар таймс сонины эрхлэгч
Б.Баянаа-үйлдвэр урлалын дээд сургуулийн сургултын албаны дарга
Ц.Няндаг-“Зорилго тэвчээр” сургуульд эрдэм шинжилгээний удирдагч
Ж.Санжаа-МУИС-ийн багш
Д.Баттогтох-Боловсрол судлалын хүрээлэнд эрдэм шинжилгээний ажилтан
Л.Балдан-ШУА-ийн хэл зохиолын хүрээлэнд эрдэм шинжилгээний ажилтан
Ш.Ичинхорлоо-МУБИС-д багш

Багшлах боловсон хүчин
*Үндсэн багшийн тоо: 28
*Үүнээс: Доктор Ph.D Профессор: 5
Магистр 22


 

Сургуулийн танилцуулга

Гурван Эрдэнэ” Багшийн Дээд Сургуульд 9 хүний бүрэлдэхүүнтэй удирдах зөвлөл, 11 гишүүнтэй эрдмийн зөвлөл тус тус ажиллаж байна. Мөн хэл бичгийн ухааны тэнхим, нийгмийн ухааны тэнхим, оюутны зөвлөл, санхүү-үйлчилгээний алба, сургалтын алба, номын сан гэсэн нэгж бүрэлдэхүүнтэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулдаг.

Сургуулийн оюутны зөвлөл тогтмол ажиллаж байгаагийн дээр уран зохиолын авьяас сонирхолтой оюутнуудыг нэгтгэсэн уран зохиолын дугуйлан, эрдэм шинжилгээний ажлын сонирхлоороо нэгдсэн оюутнуудын клубүүд байгуулагдан ажиллаж байна.

Эрхэм зорилго
Хүмүүнлэг, нээлттэй үйлчилгээ
Хэрэгцээнд түшиглэсэн сургалт
Бүтээлч, чадавхтай мэргэжилтэн
Багшийн уриа:
Хүний төлөө сэтгэл
Хөгжлийн төлөө зүтгэл
Оюутны уриа:
Эрдмийн жолоог “Гурван-Эрдэнэ”-ээс
Ирээдүйн жолоог эрдэм боловсролоос

“ Гурван – Эрдэнэ “ Багшийн Дээд Сургууль
 Байгуулагдсан он: 1993 он
Магадлан итгэмжлэгдсэн: 2003 он
Сургуулийн ерөнхий захирал:
Чойжилсүрэнгийн Жачин
/ доктор (Ph.D), профессор

Удирдах зөвлөлийн бүрэлдэхүүн
Удирдах зөвлөлийн дарга: С.Долзодмаа
Гишүүд:
Ч. Жачин- “Гурван-Эрдэнэ” БДС-ийн захирал
М. Ичинноров-“Гурван-Эрдэнэ” БДС-ийн НУТ-ийн эрхлэгч, ахлах багш
Д.Алтанцэцэг-“Гурвэн-Эрдэнэ” БДС-ийн бага ангийн заах арга зүйн багш
Б.Алтанцэцэг-23-р сургуулийн монгол хэл уран зохиолын багш
Д.Оюунбилэг-“Мон хаан ” компаний боловсон хүчин
Ц.Оюун- нийслэлийн засаг даргын газрын дэргэдэх боловсролын газрын боловсон хүчний асуудал эрхэлсэн дэд дүшмэл.
Н.Бямбасүрэн-“Гурван-Эрдэнэ” БДС-ийн монгол хэл уран зохиолын багшийн 3 –р ангийн оюутан.
Ж.Энхжаргал- “Гурван-Эрдэнэ” багшийн дээд сургуулийн монгол англи хэлний багшийн 2-р ангийн оюутан.


Эрдмийн зөвлөлийн бүрэлдэхүүн
Эрдмийн зөвлөлийн дарга: Ч.Жачин “Гурван-Эрдэнэ ” БДС-ийн захирал
Эрдмийн зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга: Г.Даваажаргал “Гурван-Эрдэнэ ” БДС-ийн хэл бичгийн ухааны тэнхимийн эрхлэгч
Гишүүд:
М.Базаррагчаа-МУИС-ийн багш
Ж.Саруулбуян – Улаанбаатар таймс сонины эрхлэгч
Б.Баянаа-үйлдвэр урлалын дээд сургуулийн сургултын албаны дарга
Ц.Няндаг-“Зорилго тэвчээр” сургуульд эрдэм шинжилгээний удирдагч
Ж.Санжаа-МУИС-ийн багш
Д.Баттогтох-Боловсрол судлалын хүрээлэнд эрдэм шинжилгээний ажилтан
Л.Балдан-ШУА-ийн хэл зохиолын хүрээлэнд эрдэм шинжилгээний ажилтан
Ш.Ичинхорлоо-МУБИС-д багш

Багшлах боловсон хүчин
*Үндсэн багшийн тоо: 28
*Үүнээс: Доктор Ph.D Профессор: 5
Магистр 22


 
 

Tuesday, April 12, 2011

зайсан толгой

Д.Сүхбаатарын хөшөө: 1921 оны Монголын ард түмний үндсэний ардчилсан хувьсгалыг удирдан зохион байгуулагч их жанжин Д.Сүхбаатар 1893 он 2 сарын 2-нд Их хүрээний зүүн дүүрэг Маймаа буюу Амгаланбаатар хотод Цагаан дээлт хэмээх ядуу ард Дамдины гэрт төржээ. Бага залуу насандаа Монгол бичгийг гэрийн боловсролоор олжээ. 1920 оноос хувьсгалт нууц бүлгэмд элссэнээр Хүрээний болон Консулын 2 бүлгэм нэгдэх, 1921 оны 3 сарын 1-нд МАХН-ын анхдугаар хурлыг хуралдуулах, 1921 оны 3 сарын 18-нд шинээр байгуулагдсан Монгол ардын журамт цэрэг Хиагтыг чөлөөлөх, Засгийн эрхийг Богд хааны засгийн газраас шинэ байгуулагдсан ардын засгийн газарт шилжүүлэх, Зөвлөлт Орос улстай найрамдалт харилцаа тогтоох зэрэг хувьсгалт түүхэн үйл явцыг удирдан зохион байгуулж байсан, Монголын ард түмний эрх чөлөө тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэгч үндэсний домогт жанжин юм.

Их жанжины хөшөөг 1946 онд Ардын хувьсгалын 25 жилийн жилийн ойг тохиолдуулан 1946 оны 7 сарын 11-нд нээлтийг хийж байжээ. Хөшөөний суурь хэсгийг 1921 оны жанжин Д.Сүхбаатар Зүүнхараагийн орчмын Шилхэнцэг цохио хэмээх жижиг толгой дээр гарч журамт цэргүүддээ хандаж үг хэлж байсан тэрхүү хадан цохионы хэлбэр дүрсээр гаргасан гэдэг. Их жанжины анхны хөшөө Батлан хамгаалах яамны урд байрлах бөгөөд одоогийн Сүхбаатарын хөшөөний суурин дээр байжээ. Суварга хэлбэртэй хөшөөний дунд хэсгийн 4 талд нь таван хошуу малыг дүрслэн үзүүлсэн байна. Мөн туг барьсан жанжинг 1931 он буюу Ардын хувьсгалын 10 жилийн ойд зориулж Зөвлөлтийн зураач К.И.Померанцовын зураг төслөөр уг хөшөөг барьсан байна. 1946 оноос одоогийн байрлаж буй газраа шилжижээ.

Хатан туулын домог: Тэнгэрийн хаан гурван сайхан охинтой байжээ. Их охин нь Хэрлэн, дунд охин нь Онон, бага охин нь Туул юмсанж. Тэднээс хамгийн хөөрхөн охин Ононг алс холын гадаад орны хан хүүд эхнэр болгон өгөх болсон тул эцэг хаан Ононгоо маш гоёж Номхон далайн хан хүүд бэр болгон өгч гадаадад үдэн мордуулжээ. Их охин Хэрлэнгээ бас гадаадад мордуулан Далай нуур гэдэг хан хөвгүүнд бэр болгон өгчээ. Харин бага охин Туул нь их нутагтаа хоцорсон бөгөөд дээрхи хоёр охин нь хан эцэг Хан-Хэнтийгээ эргэж харалгүй гадаадад орсон тул насаараа нутагтаа эргэж битгий ир гэж хаан аав нь захьжээ.

Соёмбо толгой: Их тэнгэрийн амны зүүн үзүүрийн шовх уулыг Умаа хум толгой гэж нэрлэж байв. Богдын ундны усыг ариусгах зорилгоор өндөр гэгээн Занабазарын төрсөн дүү Засаг бэйл Шижирбаатарын удмын хүн Жүн ван Юндэндоржийн санаачилгаар дээр дурьдсан газар дээр буюу Зайсангийн амны доод боргионы ам дээр 1837 оны үед Умаа хум гэсэн үгийг Түвдээр цагаан чулуугаар шигтгэн бичсэнээс хойш Умаа хум толгой гэх болжээ.

Тухайн үедээ умаа хум үсгийн туяа Туулын уснаа тусч харагдахад хүмүүс хир буртаг муу муухай зүйлээ угаахгүй усаа цэвэр байлгахыг эрхэмлэдэг байсан гэнэ.1936 онд Ардын хувьсгалын 15 жилийн ойгоор Умаа хум үсгийн оронд Соёмбо тэмдэг шигтгэснээр уг толгойг сомёбо толгой гэх болсон байна.

Тасганы овоо: Гэсэрийн сүмийн баруун хойдруу орсон хошуу толгойг дээр үед зөөлөн хошуу гэдэг байжээ. Учир нь хүрээнийхэн зааны хошуу шинжтэй гэж шинжээд хэвтэж буй Зааны дэвссэн хошуутай адилтган өгсөн нэр болно. Заан догшин хэмээн номхотгох үүднээс үзүүр бэлд нь номхотголын сүм барьсан нь одоогийн гэсэр сүм гэдэг ажээ. Сүүлд нь лам нар овооны орой зулай дээр гарч номын хүчээр мэтгэлцэх тасга хэмээх зан үйл хийх болсноор Тасганы овоо гэх болжээ.

Энхтайваны хонх: Дэлхийн улс орнуудын нийслэл том хотууд өөрийн гол төв талбай, талбайн орчимд Энхтайвны охнх байрлуулан хийх явдал өнгөрсөн зууны 50-иад оноос эхэлжээ. Энэ нь 1945 оны 8 сарын 10-нд АНУеын атомын бөмбөгөнд өртөж хүн төрлөхтний түүхэнд анх удаа атомын зэвсгийн аюул хөнөөлийг амссан Японы Хирошима, Нагасаки хотуудаас эхлэлтэй ажээ. Энэ хоёр хотын иргэд атомын бөмбөгний аюулд өртөснөөс хойш нэг жилийн ойгоороо хотуудынхаа төв талбайн суурин дээр Энхтайвны хонхыг цогцлон бүтээж дэлхийн нийт хүн төрлөхтөнд дайны аюул ялангуяа цөмийн зэвсгийн хор хөнөөлийг сануулж жил бүрийн 8 сарын 10-нд хонх цохиж харанга дэлдэж байхаар шийдвэрлэжээ. Ийнхүү энх тайваны хонх Европ, Азийн томоохон хотуудад бий болж болзошгүй дайны эсрэг нэгэн билэг тэмдэг болж ирсэн байна. Манай нийслэл Улаанбаатар хотод 1990 оны эхээр энэхүү Энхтайваны хонхыг бүтээн босгожээ.

Далхын дэнж: Одоогийн Ганданийн дэнжийг урьд цагт Далхын дэнж гэдэг байжээ. Их хүрээг анх алтан тэвшийн хөндийд төвхнүүлж байхад одоогийн Гандангийн дэнж зун цагт их сэрүүхэн бас сэлүүхэн газар байсан гэдэг. Тэгээд ч тэр үү айлууд зун их зусдаг байж. Анх тэр дэнж дээр Далхын гэдэг айл бууж удтал нутаглаж байсан тул Далхын дэнж гэж нэрлэж байв. Сүүлд нь 1838 онд Гандантэгчилэн хийдийг гол дуганыг барьснаар Гандангийн дэнж хэмээн нэрлэх болсон байна.
Тайлбар: Далх гэдэг нь дайн тулааны үед нөхөр болох тэнгэрийн нэр.

Зайсан толгой. Нэг: Чингэлтэй хайрхан, Богд уул хоёр эрт цагт эв түнжингүй байжээ. Үүнээс болж газар дэлхий хилэгнэн ган зуд тасрахаа байж. "Хоёр уулыг эвдрэлцүүлж байгаа нэг шулам байна, тэр шулам удахгүй доороос гарч ирэх гэж байна" гэж хүрээ хийдийн сайдууд зөвлөлджээ. Тэр дагуу нэгэн хүчирхэг эрийг томилж гай гамшиг, өвчин тахал удах муу хорыг даруулахаар нэг жижигхэн уул авчруулж шулмын дээрээс даруулсан гэнэ. Тэр толгой нь одоогийн Зайсан толгой гэнэ гэнэ.
Зайсан толгой. Хоёр: 8-р Богд Жавзандамба хутагтын шавь Отгийн нутгийн захирагч нар Зайсан цолтой байжээ. Жил бүр отгийн 200-гаад зайсан Богдод бараалхахаар ирдэг байжээ. Тэдгээр Зайсангууд Богд уулын ард талын нэг аманд сууж унаа хөсөг сэлтээ өвөр талын аманд байлгадаг байж. Тэгээд овоогоо тахиж ёс төрөө гүйцэтгэдэг байсан. Энэ хоёр амыг Ар Зайсан, Өвөр Зайсан гэж нэрлэж тахилгат овоо бүхий толгойг Зайсан толгой гэх болсон гэнэ. Харин 1970 онд Зайсан толгойг хөшөөт толгой, Зайсангийн амыг хөшөөт ам гэж нэрлэх шийдвэр гаргасан боловч ард олон хүлээж аваагүй байна.

Monday, April 11, 2011

excel программын тухай хичээл

раммны тухай хичээл №1 PDF Хэвлэх И-мэйл
2010 оны 5-р сарын 03, Даваа гариг, 14:02
Microsoft Excel программыг ашиглан тоон болон текстэн  мэдээлэл боловсруулах, оруулах, хадгалах, тэдгээрт дүн шинжилгээ хийх, тэдгээрийг график болон диаграммаар үзүүлэх, мэдээллийн сан үүсгэх зэрэг асуудлуудыг тун хялбар шийдэж болохын дээр Windows-ийн бусад программуудтай зохицолдон ажилладаг.
Microsoft Word нь текст мэдээлэлийг боловсруулахад хамгийн тохиромжтой боловч тоон мэдээлэлийг боловсруулахад төдийлөн тохиромжтой биш хэрэглээний програм юм. Иймээс аливаа мэдээлэлийг боловсруулахдаа мэдээлэлийн тухайн хэсгийг боловсруулахад хамгийн тохиромжтой хэрэглээний програмуудыг ашигладаг. Microsoft Excel нь эрдэм шинжилгээ, эдийн засгийн тооцоо судалгааг үр ашигтай боловсруулахад зориулагдсан Windows системийн хэрэглээний программ хангамжийн нэг юм.
Microsoft Excel программыг ашиглан тоон болон текстэн  мэдээлэл боловсруулах, оруулах, хадгалах, тэдгээрт дүн шинжилгээ хийх, тэдгээрийг график болон диаграммаар үзүүлэх, мэдээллийн сан үүсгэх зэрэг асуудлуудыг тун хялбар шийдэж болохын дээр Windows-ийн бусад программуудтай зохицолдон ажилладаг.
Excel-ийн файлуудыг нь ном (Book) гэж нэрлэх ба XLS гэсэн өргөтгөлтэй байдаг. Мөн нэрний өмнөх дүрсээр нь Excel программаар үүсгэсэн файл болохыг таньж болно
MS Excel программ нь хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулах, хүснэгтэнд тооцоо хийх, эдийн засаг, статистикийн болон инженерийн тооцоонд хэрэглэгдэх төрөл бүрийн функцүүдийг ашиглан боловсруулалт хийх, хүснэгтийн өгөгдлүүдээр график, диаграмм байгуулах гэх мэт үйлдлийг гүйцэтгэх боломжоор хангагдсан асар том электрон хүснэгтүүд бүхий хэрэглээний программ юм. MS Excel программ нь 255 багана 65636 мөр бүхий үндсэн 3 ажлын хуудастай бөгөөд эдгээр хуудсуудад хоорондоо хамааралгүй хүснэгтүүд үүсгэж нэг файл байдлаар хадгалах боломжтой байдаг.
MS Word программаас ялгагдах ялгаа, онцлого, давуу талууд
MS Excel программын MS Word программаас ялгагдах ялгаа
MS Word MS Excel
1. Хэрэглэгчийн сонгосон цаасны хэмжээ бүхий баримт боловсруулах талбартай
255 багана 65536 мөр бүхий их хэмжээний хүснэгт боловсруулах ажлын талбартай
2. Боловсруулж буй баримтыг нэг файлд нэг нэрээр хадгалах бөгөөд баримтан дахь ялгаатай бүлэг, дэд бүлгүүд нь хуудасны дугаараар тодорхойлогдоно Хүснэгт боловсруулахдаа нэр бүхий нэг файлд хэд хэдэн ялгаатай хүснэгтүүдийг үүсгэж хадгалах боломжтой. Sheet1, Sheet2 гэх мэт
3. Баримт бичигтэй ажиллах ажиллагааг хөнгөвчилөх, захидал илтгэл, тайлан гаргах гэх мэт баримт боловсруулахад бэлэн завар ашиглах боломжуудаар хангагдсан байдаг Хүснэтэн мэдээлэлтэй ажиллах боломжоор илүү хангагдсан, нүдэн дэх өгөгдөлтэй ажиллах, нүсэр бодолтуудыг хөнгөвчилөх боломжуудар хангагдсан байдаг
4. Параграф буюу баримтын их бие, дэд бүлэг,  зүйлтэй ажиллах командуудтай Хүснэгтүүдийн нүд, мөр, багананд хийх үйлдлүүдийг гүйцэтгэх командуудтай
5. Хэрэглэгч хадгалах файлдаа нэр өгөөгүй тохиолдолд MS Word программ автоматаар Doc1, Doc2 гэх мэт нэрээр хадгалдаг MS Excel программыг ашиглаж байхдаа нэр өгөлгүй хадагласан файл Book1 гэх мэт нэрээр хадгалагдана
MS Excel программ нь хүснэгтэн мэдээлэлтэй ажиллахад зориулагдаж зохиогдсон болохоор аль болохоор хүснэгтэнд хийгдэж болох үйлдлүүдийг хялбар дөхөм замаар цаг хугацаа бага зарцуулж гүйцэтгэхэд илүү анхаарсан байдаг ба хэрэв хэрэглэгч тухайн программыг өөийн байнга хэрэглэдэг үйлдэлд тохируулан өөрчлөх шаардлага гарвал программчлалын хэлийг ашиглаж болох юм.
3. MS Excel программын боломжууд
• Хүснэгтийн нүдэнд төрөл бүрийн форматын өөрчлөлт хийх боломжтой. Текстийг хэвтээ босоогоор бичиж болохоос гадна хэдэн градусын налуугаар бичихийг тохируулж өгч болно.
• Хүснэгтэнд хүссэн функцээ ашиглан тооцоо хийж болно. Функц, томъёо ашиглан бодолт хийсэн бол тухайн нүдэн дэх бодолтыг бусад нүдэнд давтан гүйцэтгэхгүйгээр хуулж болно.
• Хэрэглэгчийн цуваа үүсгэж хүснэгтийн нүднүүдийг хүссэн утгаар дүүргэж болно.
• Өгөгдлийг хуулахдаа тоон утга, томъёо, хэлбэр загвар гэх мэт сонгосон объектийг хуулж болно.
• Өгөгдлийг эрэмблэх, хэрэгтэй мэдээллээ шүүж хэруулах, ялгаатай мөрүүдийн хувьд дэд нийлбэр олох боломжтой.
• Хэвлэгдэх мужийг тогтоож өгч болно. Их хэмжээний хүснэгттэй ажиллаж байх үед хэвлэгдэх шаардлагтай мэдээлийг тодорхойлж, хэвлэх үйдлийг шууд гүйцэтгэснээр зарим нэг тохируулга хийхээс таныг чөлөөлж өгдөг.
• Нэг файлд хадгалагдах ялгаатай хүснэгтүүдийн тоог нэмж хасаж, нэрийг өөрчилж болно.
• Хүснэгтүүдийг нэгтгэж хураангуйлан эмхтгэсэн хүснэгт үүсгэж болно.
• Төрөл бүрийн график диаграмм зурах, диаграммыг сольж өөрчилж засвар оруулах замаар хүснэгтэн дэх өгөгдлийг ойлгомжтойгоор дүрсэлж үзүүлэх боломжтой.
1.1. Хүснэгт ашиглах нь
Ажлын хуудас дээр байрлах өгөгдөлүүд дээр тооцоолол анализ хийхэд хялбар байдаг. Тэрхүү өгөгдөлүүд бүгд гэж нэрлэгдэх дөрвөлжинд байрлана. Уг нүднүүд дээр томъёо ашиглан үйлдэл хийхэд их тохиромжтой байдаг.Томъёо ашигласанаар та цаг хугацаа хэмнэхээс гадна тоон өгөдлүүд дээр алдаагүй ажиллах бололцоотой болно. Тэр тоон өгөгдлүүд тань санхүүгийн, статистикийн, он сар өдөртэй холбоотой гэх мэт олон төрөл байж болно. Ажлын хуудасыг мөн диаграмм гаргахад өргөн ашиглана. Харин Microsoft Excel 2003 нь танд хөдөлгөөнт диаграмм санал болгож байгаагаараа өмнөх хувилбаруудаас давуу юм. Энэ програм дээр жагсаалт үүсгэхэд бусад програмыг бодвол илүү хялбар байдаг. Маш олон төрлийн жагсаалт үүсгэж болно. Тэдгээрийг түргэн хругацаанд эмхлэж цэгцлэх чадвартай.
1.2. Хэрэгсэлийн мөр, цэс
Microsoft Excel-ийн хэрэглэгчийн интерфрес буюухарагдах байдал, уг програмтай холбогдох хэрэгсэл цэсний талаар тайлбарлая. Microsoft Excel програмын хамгийн дээд хэсэгт Title bar буюу гарчгийн мөр байрлана. Гарчгийн мөр таныг ямар програм, ямар файл нээж ажиллаж байгааг харуулдаг.  
Энд Book1 гэж байгаа нь бид ямар нэг хадгалах үйлдэл хийгээгүй шинэ файл дээр ажиллаж байгааг харуулж байна.
Гарчгийн мөрний доод хэсэгт Menu Bar буюу цэсний мөр байрлана
Уг цэсийн мөр нь Excel-тэй холбогдох боломжит бүхий л тохиргоо, үйлдлүүд, командуудыг агуулсан байдаг. Цэсийн анх дарахад цэс маань бүрэн хэмжээгээр харагддаггүй. Зарим нэг команднь нууцлагдсан байдаг. Тухайн цэсэн дээр хулганын заагчийг удаан хугацаагаар байлгахад өөрөө бүтэн хэмжээгээр нээгдэнэ. Энэ нь юунд зориулагдсан байдаг вэ гэвэл хамгийн их хэрэглэгддэг олон дахин ашиглагддаг командуудыг эхэнд нь байрлуулаад бусад олон дахин хэрэглэгддэггүй кхмандыг нууцалж байдагт оршино. Энэ нь Office програм нь хир автоматжсаныг харуулж байна. Нэг цэсийг бүрэн хэмжээгээр нээсэн тохиолдолд бусад цэсүүд нь мөн бүтэн хэмжээгээр нээгдсэн байдаг.
Цэсийн мөрний доод талд хэрэгсэлийн мөр буюу Toolbar байрлана.
Тухайн хэрэгсэлийн мөр нь таны байнга ашиглах боломжтой командыг гарын дор байрлуулсанд давуу тал нь оршдог. Энд шинээр файл үүсгэх, өмнө нь хадгалсан файлаа нээх, файл хадгалах, хэвлэх, эрэмбэлэлт хий, томъёо оруулах, фонд сонгох үсгийн хэмжээг өөрчлөх зэрэг төрөл бүрийн командууд хэрэгсэлийн мөрөнд агуулагдана. Эхний (дээд) хэрэгсэлийн мөр нь стандарт (Standart toolbar) хэрэгсэлийн мөр. Түүний доор байрлах нь хэлбэржүүлэлтийн (Formatting toolbar) хэрэгсэлийн мөр гэж нэрлэгддэг. Энэ хоёр хэрэгсэлийн мөрийг олон олон хэрэглэгч хэрэглэдэг болохоор Excel програм нь анхны утгаар нь гаргаж тавьдаг. Хэрэгсэлийн мөрийн төгсгөлд байрлах доош чиглэсэн сумтай товчлуур дээр дарахад тухайн хэрэгсэлийн мөрийн харагдахгүй байгаа командууд жижиг цэсэнд нээгдэж харагддаг. Эндээс ямар нэг командыг хэрэглэхэд хэрэгсэлийн мөрөнд байнга харагдаж байхаар автоматаар тохируулагдана. Хэрэгсэлийн мөрийн урд байрлах 4 цэгтэй хэсэгээс курсоороор барьж зөөж өөртөө хэрэглэхэд хялбараар байрлуулж болдог.
Хэрэгсэлийн мөрийг Tools цэсний Cusomize… командаар өөрчлөх боломжтой.
Эндээс Excel програмд байдаг хэрэгсэлийн мөрийг харагдуулах эс харагдуулах мөн шинээр хэрэгсэлийн мөр үүсгэх (New…), үндсэн хэлбэрт нь оруулах (Reset…) зэрэг үйлдлийг хийж өгдөг. Идэвхитэй байгаа хэрэгсэлийн мөрийн урд √ тэмдэг тавигдсан байдаг.
Хэрэв та ямар ч хамаагүй хэрэгсэлийн мөртэй шууд холбогдохыг хүсвэл Цэсийн мөрний баруун талд байгаа хоосон хэсэг дээр Хулганын заагчийг байрлуулаад баруун талын товчийг дарах хэрэгтэй. Ингэхэд хэрэгсэлийн мөрийг нээх хаах боломжийг олгодог жижиг цэс нээгдэнэ.
Эндээс гаргаж ирэх гэж байгаа хэрэгсэлийн нэрийн өмнөх хэрэгсэлийн мөрийн тэмдэглэгээг хийж өгнө. Ингэхэд ажлын талбар дээр хэрэгсэл гарч ирнэ. Гарсан хэрэгсэлийн гарчгийн хэсэг дээр нь курсороо байрлуулан чирч байрлуулах газраа аваачиж тавина. Уг хэрэгсэлийг харагдахгүй болгохыг хүсвэл цэсний мөрөн дээр буруун товчоо даран дээрх цэсийг гаргаж ирээд хэрэгсэлийн өмнөх урд талын тэмдэглэгээг авах хэрэгтэй.
Хэрэгсэлийн мөрний доод хэсэгт томъёоны мөр (Formulabar) байрлана.
G12 гэж харагдаж байгаа хэсгийг Name Box гэдэг. Энд Excel програмын ажлын хуудсанд ямар нүд идэвхитэй байгааг харуулдаг. Түүний ар талдбайгаа хэсэг нь томъёо бичих талбар байрлана.
Дэлгэцийн зүүн доод хэсэгт байрлахсум бүхий товчоор ажлын хуудаснуудын хооронд шилждэг. Түүний баруун талд байрлах tab цэсээр мөн ажлын хуудас хооронд шилждэг.
Excel програм нь анхны утгаараа 3 Sheet  буюу ажлын хуудастай байдаг. Нэг ажлын хуудасанд 256 багана 65536 мөр байдаг. 256х65536=16777216 нүд байна.
1.3. Хуудас дотор шилжих
Ажлын хуудас дотор шилжихдээ комьютерийн гар хулганыг ашигладаг боловч гарын хялбаршуулсан товч буюу Shotcut ашиглавал хүснэгтийн хоорондхурдан шилжих боломтой болдог. Энэ тухай бичихээс өмнө идэвхитэй нүд гэж юу болохыг тайлбарлая. Хүснэгтийн идэвхитэй мөр гэдэг нь идэвхитэй багана болон мөрний огтлолцолд байрлах нүдийг хэлдэг. Хэрэгсэлийн мөрний доор NameBox-д идэвхитэй мөрний нэр харагдаж байдаг. Хүснэгтийн нүдийг идэвхижүүлэх нэг арга бол тухайн нүдийг хулганаар дарах явдал. Мөн гар дээр байрлах сумтай товчийг ашиглан шилжиж болно. PageUp болон PageDown товчийг ашиглан илүү хурдан шилжилт хийж болно. Харин гар дээрээс Alt+PageUp товчны тусламжтай баганын дагуу зүүн тийш Alt+PageDown товчоор баганын дагуу баруун тийш шилжинэ. Ажлын талбарын хаана ч байсан гар дээрээс Ctrl+Home товчийг дарахад А1 нүдэн дээр буцаж ирнэ. үүнээс гадна компьютерийн гар дээр байх Scroll Lock товчийг дарсанаар идэвхитэй нүдний нэрийг өөрчлөхгүйгээр хуудасны дагуу, баганын шилжилт хийдэг. Дахин дарахад идэвхигүй болно.
Өгөгдөл хэрхэн тэмдэглэж идэвхижүүлэх тухай үзье
Ингэхийн тулд файл нээнэ.  

Хэрэглэгч уг өгөгдлөөс тэмдэглэж авахыг хүсвэл тухайн нүдэн дээр хулганын курсороор дарна. Тэгэхэд томъёоны мөр дээр тухайн нүдний утга бас харагдана. Олон өгөгдлийг зэрэг тэмдэглэх шаардлагатай бол Хулганы зүүн талын товчийг дараастай нь чирч тэмдэглэж болно. Ингэж тэмдэглэхийг Range буюу шугаман байдлаар тэмдэглэх гэдэг. Тэмдэглэсэн хэсэгтээ хэлбэрүүлэлтийг хийж болно. Өөр өөр нүдэнд дэх тэмдэглэгээс хийхийн тулд Ctrl товчийг дарж байгаад хулганааын заагчаар тэмдэглэнэ. Хуудас хооронд байгаа нүдийг ч ингэж тэмдэглэж болно. Ихэнх програм дээр чмар нэг зүйлийг тэмдэглээд өөр зүйлийг тэмдэглэхэдөмнөх тэмдэглэгээ нь алга болдог. Excel програии дээр бол тэмдэглэгээ нь хэвээр байдаг. Мөн Edit цэсний GoTo гэсэн командыг өгнө. Гарах цонхонд өөрсдийн тэмдэглэхийг хүссэн нүднийхээ дугаар нэрийг өгч болохоос гадна гарч ирсэн цонхны доод хэсэгт байрлах special товчийг дараад гарах жагсаалтаас сонгож өгөгдлийг төрөлөөр нь тэмдэглэж болно. Жишээ нь тухайн баримтанл байгаа бүх сануулгыг тэмдэглэхийг хүсвэл comments, тогтмол тоог тэмдэглэхийн тулд Constants, хоосон зайг тэмдэглэх –Blanks, бүх томъёог Formulas гэсэн нүдийг идэвхийжүүлээд доторнь байгаа өгөгдлүүдээс сонгож болно.
1.4. Тусламж авах
Excel програм нь бусад програмын адил тусламжийн мэдээлэлээр хангагдсан байдаг. Дэлгцийн баруун талдбайрлах Taskpan ажлын цонх байдаг. Энэ ажлын цонх нь шинээр файл нээх үед гарч ирдэг. Мөн тусламжийн мэдээлэлээр хангахад бэлэн байдаг цонх юм. Уг цонхны Microsoft Office Online хэсэгт Microsoft фирмийн интернэт дэх вэб сайттай холбож тухайн севэр дээрх төрөл бүрийн тусламжийн мэдээлэлийг авахад зориулагддаг. Хайлт хийхдээ Search for хэсэгт хайх зүйлээ бичээд enter товчийг дарах буюу эсвэл баруун талднь байрлах ногоон өнгийн товчийг дарна. Таны бичсэн үгтэй холбоотой мэдээлэлийг гарган ирнэ. Гэхдээ энэ нь зөвхөн интернэтээс олсон мэдээлэл гэдгийг анхаараарай.     
Өөрсдийн компьютерээс мэдээлэл хайхын тулд  search хэсэгийг нээж Offline Help сонголтыг хийнэ. Энэ сонголтыг хийсний дараа тухайн үгтэй холбоотой мэдээлэлийг excel програмаас өөрөөс нь хайна. Энэ хоёр хайлт нь ижил төстэй мэдээлийг гаргаж өгөх боловч интернэтээс хайсан мэдээлэл нь илүү их цар хүрээтэй байдаг. 
Үүнээс гадна цэсийн мөрний баруун талд байрлах Type a question for help гэсэн цонхонд хайх зүйлээ бичиж хайж болно. 
Мөн Excel програмын цонх бүр дээр байх асуултын тэмдгийн тусламжтайгаар тусламжийг авч болно. Доорх зураг дээр Format Cells цонхны цэсүүдийн тухай талбарийг гаргасан байна.
Сэтгэгдлүүд (31)add

0
...
бичсэн зочин , May 12, 2010
боломжийн юм. үүнийг нэг дагаад үзвнл яасан юм.

Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +7

0
...
бичсэн зочин , May 27, 2010
хэрэгтэй мэдээлэл байна цаашаа байхгүй юм уу?
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +3

0
...
бичсэн зочин , May 27, 2010
Миний лав толгой эрэгчихлээ
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +1

0
...
бичсэн зочин , July 01, 2010
Tomiyonii zaavar bsan gui shd admin ter ni heregtei bnaaaa
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +1

0
...
бичсэн зочин , July 15, 2010
excel-n medeelel ih hovor baih ymaa
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , September 03, 2010
e-surgalt.com сайтаас Excel2007 хэрэглэгчийн авлаг номыг аваад үзээрэй.
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , September 26, 2010
Ээ бурхан минь ямар аймаар алдаатай бичдэг юм бэ? Энэ текст бичиж байгаа хүн нь монгол биз дээ хөө.
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +1

0
...
бичсэн зочин , October 25, 2010
ñàéí á.íà

Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +1

0
...
бичсэн зочин , November 01, 2010
yu ch oldsongui buh sanhuugin funktsuudig jishee bodlogotoi gargaval zugeer sh de

Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: -1

0
...
бичсэн зочин , November 01, 2010
jishee gargaad bvr todorhoi bval ih zvgeer bn taalagdlaa

Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +2

0
...
бичсэн зочин , November 10, 2010
goe ymaaaaaaaa
nice bna sda

Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , November 14, 2010
их дажгүй болж гэж хэзээч хэлэхгүй

Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: -1

0
...
бичсэн зочин , November 17, 2010
таалагдлаа

Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , November 20, 2010
taalagdlaa bayrlallaa mash ih tus bolloo
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +1

0
...
бичсэн зочин , November 29, 2010
энийг бүр илүү олгомжтойгоор бичиж өгөөч
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , December 04, 2010
энийг зурагтай нь бүүр ойлгожтой харуулж өгөөч
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +1

0
...
бичсэн зочин , December 05, 2010
tomyo ni bhkuu muu tomyotoi bl sn l bn


Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +1

0
...
бичсэн зочин , December 05, 2010
nadad tomyo ni l heredtei bn

Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , December 08, 2010
xarin 360 bolchloo xod2 =))
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , December 08, 2010
daxid Exleliin talaar daxiad bicheechee
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +1

0
...
бичсэн зочин , December 10, 2010
Баярлалаа. Их хэрэгтэй зүйл байна. Зарим хүмүүс шүүмжлэхээ л бодох юм аа. Алдаатай бичсэн үгийг нь засаад ойлгочих, бас засаад өгчих л дөө. Цөөхөн монголчууд эвтэй баймаар юм даа. g.erdenebat@yahoo.comЭнэ и-мэйл хаягийг спамнаас хамгаалж байгаа бөгөөд үзэхийн тулд JavaScript идэвхтэй байх хэрэгтэй.
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , December 10, 2010
энэ excel-ийн 2003 нь байна. 2007 хувилбараар нь бичвэл илүү дээр юм шиг санагдлаа.
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +1

0
...
бичсэн зочин , December 27, 2010
exsel deer sanhuugiiin zarim toocoog yaj gargah tuhai hicheeluudiig hishee tei ni gargadag bolvol zugeer shu
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , January 03, 2011
дагаад хийгээд л үзье

Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , January 04, 2011
Excel-ийн талаар илїї ихийг сурая гэвэл www.excelpedia.org веб хуудсаар ороод їзээрэй
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , January 04, 2011
www.excelpedia.org
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , February 21, 2011
dajgui medeelel boljee, gehdee arai dutuu bna eniig arai delgerengui bichih heregtei bha
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , February 22, 2011
dajgui shuu
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , March 01, 2011
bolomjiin todorhoi zuragtai bval iluu sain boloh bh

Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , March 01, 2011
tanii zuvluguug daraa daraagiin medeelel dr ee heregjuuleh bno bayarlalaa

Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +0

0
...
бичсэн зочин , March 10, 2011
Сайн ч биш муу ч биш
Мэдээлэх
Таалагдсангүй
Таалагдлаа
Үнэлгээ: +1
Сэтгэгдэл үлдээх
багасгах | томруухлах

busy
 

Magic Choice on FaceBook

Валютын ханш

цаг агаарын мэдээ

Сайтын статистик

mod_vvisit_counterӨнөөдөр2400
mod_vvisit_counterӨчигдөр4050
mod_vvisit_counterНийт /2010-05-14-с/:790926

Тантай хамт: 38 зочин, 1 гишүүн, 33 bots сүлжээнд байна.
Таны IP хаяг: 202.126.91.76
Өнөөдөр: 4-р сар 12, 2011